Αυξημένη Καλπροτεκτίνη και Διατροφή.

Τι είναι η καλπροτεκτίνη; Γιατί μετράμε;

Η καλπροτεκτίνη είναι πρωτεΐνη που εκκρίνεται από ουδετερόφιλα κατά την ενεργό φλεγμονή εντερικού βλεννογόνου. Χρησιμοποιείται ως αξιόπιστος μη επεμβατικός δείκτης για φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου. Τιμές πάνω από 200 μg/g στα κόπρανα συχνά σηματοδοτούν ενεργό κατάσταση IBD, ενώ >250 μg/g σχετίζονται με υψηλή δραστηριότητα νόσου.

Πώς σχετίζεται η διατροφή με την καλπροτεκτίνη;

Η διατροφή δεν μειώνει απευθείας την καλπροτεκτίνη, αλλά μέσω της ανακούφισης από φλεγμονή, της βελτίωσης του μικροβιώματος και της αποκατάστασης του βλεννογόνου, μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή πτώση των επιπέδων της .

Βασικές Διατροφικές Στρατηγικές (πάντα εξατομικευμένα)

1. Αντιφλεγμονώδης Μεσογειακή Διατροφή

Πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ψάρια και οσπριά. Συνοδεύεται από μειωμένη πρόσληψη επεξεργασμένων τροφών και κορεσμένων λιπαρών. Συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα καλπροτεκτίνης μέσω κατάλληλης ενίσχυσης του μικροβιώματος.

2. Ωμέγα‑3 λιπαρά

Τα EPA/DHA από λιπαρά ψάρια ή συμπληρώματα «φρενάρουν» την έντονη φλεγμονώδη αντίδραση και συμβάλουν στη μείωση της καλπροτεκτίνης  .

3. Προβιοτικά τρόφιμα

Προϊόντα με Lactobacillus ή Bifidobacterium και τροφές με ινουλίνη (σπαράγγια, chicory, μπανάνες) μπορούν να βελτιώσουν την ισορροπία του εντέρου και να συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής .

4. Curcumin (κουρκουμάς)

Η κουρκουμίνη έχει τεκμηριωμένη αντιφλεγμονώδη δράση σε ασθενείς με IBD, συμβάλλοντας στη μείωση επίπεδων καλπροτεκτίνης .

5. Φυτικές Ίνες (όχι σε ενεργό φλεγμονή)

Συχνά συστήνονται ολικά δημητριακά, όσπρια και φρούτα όταν δεν υπάρχει διάρροια ή φλεγμονώδης κρίση. Αυξάνουν τα SCFA που θρέφουν τον βλεννογόνο και ρυθμίζουν το μικροβιακό περιβάλλον

Ποιες τροφές να αποφεύγονται ή να μειώνονται

• Επεξεργασμένα τρόφιμα, fast food, κόκκινο & επεξεργασμένο κρέας συσχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα καλπροτεκτίνης στο επαναλαμβανόμενο φαγητό μετά διαιτητικές παύσεις.
• Γλουτένη, εάν υπάρχει κοιλιοκάκη ή ευαισθησία  γλουτένη αυξάνει τον εντερικό φλεγμονώδη δείκτη calprotectin σε ευαίσθητα άτομα.
• Χυμοί, αναψυκτικά, υψηλά σε σάκχαρα μπορούν να απορροφούν  νερό στον αυλό του εντέρου, επιδεινώνοντας τη φλεγμονή, όπως σε IBS ή IBD κρίσεις

Πιθανές Δυσανεξίες & Εξατομικευμένη Διατροφή

Αν υπάρχουν ευρήματα δυσανεξιών (λακτόζη, φρουκτόζη, ισταμίνης), εξατομικευμένα πρωτόκολλα αποκλεισμού μπορούν να μειώσουν την καλπροτεκτίνη, όπως φάνηκε σε μελέτες σε άτομα  με IBS και τροφικές δυσανεξίες η εξατομικευμένη δίαιτα μείωσε τον δείκτη σημαντικά.

Χρήσιμες Συμπληρώσεις: Ψευδάργυρος, Βιταμίνη D, Σελήνιο

• Ψευδάργυρος: έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και ενισχύει την άμυνα της εντερικής βλεννογόνου
• Βιταμίνη D: βοηθά στην ανοσορύθμιση
• Σελήνιο: αντιοξειδωτική δράση
  Όλα έχουν συσχετιστεί με χαμηλότερη calprotectin και καλύτερη γαστρεντερική υγεία .

Τι λένε τα οι μελέτες  για την καλπροτεκτίνη;

• Τη σημαντική σχέση ανάμεσα στο συγκροτημένο μοντέλο μεσογειακής διατροφής και την πτωτική τάση της καλπροτεκτίνης
• Τη συμβολή των προβιοτικών, κουρκουμίνης και λιπαρών Ω3 στην αναστροφή υποκλινικής φλεγμονής

Σε φλεγμονώδες επεισόδιο: αποφεύγουν τα ακατέργαστα λαχανικά & όσπρια. Ενισχύουν ρευστότητα, πρωτεΐνες και μαλακό μαγειρεμένο φαγητό.

Πότε πρέπει να ζητήσετε επανέλεγχο καλπροτεκτίνης

Σε περιπτώσεις όπου η δίαιτα εφαρμόζεται για 48 εβδομάδες, ενδείκνυται επανεξέταση της καλπροτεκτίνης για αξιολόγηση ανταπόκρισης .

Συμπεράσματα

1. Η αύξηση καλπροτεκτίνης υποδηλώνει ενεργό φλεγμονή, όχι πάντα IBD, αλλά και τροφικές δυσανεξίες ή άλλες αιτίες.
2. Η διατροφή, ειδικά το αντιφλεγμονώδες πρότυπο της μεσογειακής δίαιτας, οι προβιοτικές τροφές, τα Ω3 και η κουρκουμίνη, συμβάλλουν στη σταθεροποίηση και τη μείωση των επιπέδων καλπροτεκτίνης.
3. Η διατροφή δεν αντικαθιστά τη φαρμακοθεραπεία, αλλά λειτουργεί στο ίδιο οικοσύστημα με στόχο ένα καλύτερο, πιο βιώσιμο αποτέλεσμα.