Αθηρωμάτωση

Η διατροφή του ανθρώπου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη, όσο και στη θεραπευτική προσέγγιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι κακές διαιτητικές συνήθειες, όπως και άλλες λανθασμένες συμπεριφορές που έχουν σχέση με τον τρόπο ζωής ευθύνονται για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων σε ποσοστά μεγαλύτερα από 70%. Αυτό γίνεται μέσω της επίδρασης τους στο λιπιδαιμικό προφίλ, στην ινσουλινοευαισθησία, στην αρτηριακή πίεση, στο οξειδωτικό στρες, στη φλεγμονώδη αντίδραση κ.α.

Η ισορροπημένη διατροφή φαίνεται από πλήθος ερευνών ότι παίζει σημαίνοντα ρόλο στην πρόληψη της αθηρωμάτωσης.Αυτό γίνεται είτε με άμεσο τρόπομέσω του ελέγχου του βάρους, πχ Δείκτης Μάζας Σώματος (Βάρος σε κιλά / Ύψος σε μέτρα 2 ) μικρότερος από 25 ή Αναλογία Περιφέρειας Μέσης προς Περιφέρεια Ισχίων ( Περιφέρεια Μέσης σε cm / Περιφέρεια Ισχίων σε cm ) μικρότερη από 0,8 στις γυναίκες ή μικρότερη 0,95 στους άντρες, μέσω της ρύθμισης της Χοληστερόλης και του λιπιδαιμικού προφίλ συνολικά είτε με έμμεσο τρόπομέσω της μείωσης της Αρτηριακής Πίεσης και μέσω της ρύθμισης του Σακχάρου αίματος.

Πιο συγκεκριμένα οι 9 διαιτητικές συμβουλές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της αθηρωμάτωσης έχουν ως εξής:

1. Προτίμηση των φυτικών ελαίων και ιδιαίτερα του ελαιόλαδου, έναντι των ζωικών. Τα ζωικά λίπη, με τα πολλά κορεσμένα λιπαρά τους, αυξάνουν τη χοληστερόλη στον άνθρωπο, άρα και τον κίνδυνο ανάπτυξης αθηρωματικής πλάκας, ενώ τα φυτικά όταν λαμβάνονται καθημερινά σε μέτριες αλλά και ικανές ποσότητες μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Το ελαιόλαδο με τα σημερινά δεδομένα αποτελεί τον πιο άξιο εκπρόσωπο των φυτικών ελαίων, καθώς όντας πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαϊκό οξύ) σε μέτριες καθημερινά ποσότητες μειώνει την «κακή» χοληστερόλη (LDL) χωρίς να επηρεάζει την «καλή» χοληστερόλη (HDL), ενώ ταυτόχρονα οι αντιοξειδωτικές ουσίες που διαθέτει (πχ βιταμίνη Ε) θωρακίζουν τα αγγεία της καρδιάς.

2.Προτείνεται η αύξηση της πρόσληψης ψαριών, που είναι ο πιο άξιος εκπρόσωπος ζωικών λιπαρών, καθώς περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα ( «λιπαρά ψάρια»: σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί κα). Αυτή η αύξηση της πρόσληψης προτείνεται να γίνει σε αντικατάσταση τροφών που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη όπως είναι τα κόκκινα κρέατα, οι λιπαρές σάλτσες και οι επεξεργασμένες τροφές.

3.Η παρουσία τροφών που περιέχουν λίποςδεν απαγορεύεται, μάλιστα θα πρέπει να βρίσκεται μεταξύ 30-35% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων, καθώς δίνουν τη δυνατότητα να απορροφά ο ανθρώπινος οργανισμός τις λιποδιαλυτές βιταμίνες, αλλά και τροφοδοτούν με τα απαραίτητα λιπαρά οξέα τον οργανισμό. Αυτό που παίζει ρόλο είναι το είδος των λιπαρών που λαμβάνουμε και ο τρόπος μαγειρικής. Λέμε ναι στην καθημερινή πρόσληψη του ελαιολάδου, στη συχνή κατανάλωση ψαριών, λέμε όχι όμως στο τηγάνισμα των τροφίμων, που προσθέτει θερμίδες, που καταστρέφει πολλές από τις αντιοξειδωτικές ουσίες της τροφής, αλλά και που δημιουργεί κορεσμένα λιπάρα (τρανς) που είναι ό,τι χειρότερο για το λιπιδαιμικό προφίλ του ανθρώπου.

4. Προτείνεται ο περιορισμός της ζάχαρης και των γλυκών, διότι προσθέτουν με «κενές» θερμίδες ενώ παράλληλα δεν τροφοδοτούν με φυτικές ίνες, σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία. Ταυτόχρονα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη δίνουν μεγάλα θερμιδικά φορτία, τείνοντας να αυξάνουν το σωματικό βάρος, ενώ ταυτόχρονα δεν προάγουν τη ρύθμιση του σακχάρου αίματος.

5. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών θεωρείται ιδανική για τον έλεγχο του βάρους, αλλά και για την τροφοδότηση του οργανισμού με αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία. Δημιουργώντας το αίσθημα κορεσμού, χωρίς να δίνουν πολλές θερμίδες και προσφέροντας ευεργετικές ουσίες ευωδόνουν την καρδιαγγειακή λειτουργία συνολικά (ρύθμιση βάρους, λιπιδαιμικό προφίλ).

6.Πολύ καλή πηγή σύνθετων υδατανθράκωνείναι και τα προϊόντα ολικής αλέσεως ( πχ ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού). Έχει φανεί ότι μία διατροφή πλούσια σε προϊόντα ολικής αλέσεως σχετίζεται με χαμηλό κίνδυνο αθηρωμάτωσης. Αυτό γιατί τέτοια δίαιτα περιέχει από τη μια πλευρά ελαττωμένα λιπαρά, ενώ από την άλλη πλευρά προσφέρει φυτικές ίνες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία.

7. Χρήσιμη θεωρείται η αυστηρή ελάττωση της πρόσληψης αλατιού. Η αυξημένη πρόσληψη αλατιού η οποία σχετίζεται άμεσα με την υψηλή αρτηριακή πίεση σημαίνει ότι οι επεξεργασμένες και οι αλμυρές τροφές θα πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Μάλιστα για τη μαγειρική συστήνεται η αντικατάσταση του μαγειρικού αλατιού με μυρωδικά, τα οποία χωρίς να περιέχουν αλάτι δίνουν γεύση και αντιοξειδωτική «ώθηση» στις τροφές.

8.Η κατανάλωση αλκοόλπρέπει να γίνεται με μέτρο, 1-2 ποτήρια αλκοολούχου ποτού την ημέρα θεωρούνται υπεραρκετά για τους ενήλικες. Άξιος εκπρόσωπος θεωρείται το κόκκινο κρασί το οποίο σε μέτριες ποσότητες λειτουργεί ευεργετικά για την αγγειακή λειτουργία, χάρη στις πολυφαινόλες του (χρωστικές ουσίες σταφυλιού).

9. Αντιοξειδωτική «ώθηση», άρα και προστατευτική δράση για την καρδιαγγειακή λειτουργία μπορεί να βρεί κανείς και από την κατανάλωση διάφορων ροφημάτων (πχ πράσινο τσάι). Το πράσινο τσάι που είναι πλούσιο σε κατεχίνες (φλαβονοειδή) φαίνεται να έχει αντιφλεγμονώδη αντίδραση, γι’ αυτό αποτελεί μία πολύ καλή επιλογή ροφήματος για το μέσο ενήλικα.