Βιταμίνη D και Καρκίνος του Μαστού: Τι Δείχνουν οι Έρευνες Σήμερα

Τι είναι η βιταμίνη D και πώς δρα στον οργανισμό

Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και λειτουργεί ως στεροειδής ορμόνη. Η ενεργή της μορφή, η 1,25-διυδροξυβιταμίνη D, δρα μέσω ειδικών υποδοχέων (VDR), οι οποίοι εντοπίζονται σε πολλούς ιστούς, συμπεριλαμβανομένου του μαστικού αδένα.

Η παρουσία VDR στα κύτταρα του μαστού υποδηλώνει ότι η βιταμίνη D:

• Ρυθμίζει την κυτταρική διαφοροποίηση
• Αναστέλλει τον ανεξέλεγκτο κυτταρικό πολλαπλασιασμό
• Συμβάλλει στην απόπτωση (προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο)
• Επηρεάζει φλεγμονώδεις και ανοσολογικούς μηχανισμούς

Αυτοί οι μηχανισμοί αποτελούν τη βιολογική βάση της υπόθεσης ότι η επάρκεια βιταμίνης D μπορεί να σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο ή καλύτερη πρόγνωση.

Βιταμίνη D και καρκινογένεση του μαστού

Η καρκινογένεση είναι πολυσταδιακή διαδικασία. Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να επηρεάζει:

• Την αναστολή αγγειογένεσης
• Τη μείωση της μεταστατικής ικανότητας
• Τον έλεγχο του κυτταρικού κύκλου

Σε εργαστηριακό επίπεδο, αυτά τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά. Ωστόσο, η μετάφρασή τους σε κλινικό όφελος απαιτεί μεγάλη προσοχή.

Τι δείχνουν οι επιδημιολογικές μελέτες

Πολλές παρατηρητικές μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D εμφανίζουν:

• Υψηλότερη συχνότητα καρκίνου του μαστού
• Πιο επιθετικά βιολογικά χαρακτηριστικά όγκου
• Χειρότερη πρόγνωση σε ορισμένες περιπτώσεις

Ωστόσο, οι μελέτες αυτές δεν αποδεικνύουν αιτιότητα. Παράγοντες όπως το σωματικό βάρος, η φυσική δραστηριότητα, η έκθεση στον ήλιο και η συνολική υγεία λειτουργούν ως συγχυτικοί παράγοντες.

Συμπληρώματα βιταμίνης D και κίνδυνος καρκίνου

Οι παρεμβατικές μελέτες με συμπληρώματα βιταμίνης D παρουσιάζουν ετερογενή αποτελέσματα:

• Δεν αποδεικνύεται σαφής μείωση της επίπτωσης του καρκίνου του μαστού
• Υπάρχουν ενδείξεις για καλύτερη πρόγνωση σε γυναίκες με επάρκεια κατά τη διάγνωση

Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο: η βιταμίνη D δεν προλαμβάνει ούτε θεραπεύει τον καρκίνο του μαστού, αλλά η ανεπάρκειά της μπορεί να αποτελεί αρνητικό προγνωστικό παράγοντα.

Ο ρόλος της φλεγμονής και της παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του μαστού, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση. Παράλληλα:

• Η παχυσαρκία συνδέεται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D
• Η χρόνια φλεγμονή ευνοεί την καρκινογένεση

Η βιταμίνη D λειτουργεί ως ανοσορρυθμιστικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας, γεγονός που εξηγεί τη σημασία της στο συνολικό μεταβολικό περιβάλλον.

Διατροφική υποστήριξη: ο ρόλος του διαιτολόγου

 Ο ρόλος του διαιτολόγου περιλαμβάνει:

• Αξιολόγηση επιπέδων βιταμίνης D
• Υποστήριξη γυναικών σε θεραπεία ή ύφεση
• Διατροφική διαχείριση σωματικού βάρους
• Μείωση φλεγμονής μέσω διατροφής

Διατροφικές πηγές βιταμίνης D

• Λιπαρά ψάρια
• Κρόκος αυγού
• Εμπλουτισμένα τρόφιμα

Η διατροφή σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού σπάνια επαρκεί για κάλυψη αναγκών σε βιταμίνη D χωρίς αξιολόγηση.

Συμπληρώματα: πότε έχουν θέση

Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D πρέπει:

• Να βασίζεται σε αιματολογικό έλεγχο
• Να προσαρμόζεται στο θεραπευτικό πλαίσιο
• Να γίνεται σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό

Η ανεξέλεγκτη χρήση δεν προσφέρει προστασία και μπορεί να δημιουργήσει ψευδή αίσθηση ασφάλειας.

Συμπέρασμα

Η βιταμίνη D και ο καρκίνος του μαστού συνδέονται μέσα από βιολογικούς και μεταβολικούς μηχανισμούς, χωρίς όμως να τεκμηριώνεται αιτιολογική ή θεραπευτική δράση. Η επάρκεια βιταμίνης D αποτελεί στοιχείο συνολικής φροντίδας και όχι αυτόνομη στρατηγική πρόληψης ή θεραπείας.

Ο διαιτολόγος έχει κρίσιμο ρόλο: να ενημερώνει υπεύθυνα, να παρεμβαίνει εξατομικευμένα και να λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη και την καθημερινή πράξη.