Βιταμίνη D στα Παιδιά – Γιατί Είναι Απαραίτητη και Πόση Χρειάζονται

Τι είναι η βιταμίνη D και πώς λειτουργεί στον παιδικό οργανισμό

Η βιταμίνη D ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες και απαντά κυρίως σε δύο μορφές: D2 (εργοκαλσιφερόλη) και D3 (χοληκαλσιφερόλη). Η δεύτερη θεωρείται βιολογικά πιο δραστική και παράγεται ενδογενώς στο δέρμα μέσω της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία UVB.

Στα παιδιά, η βιταμίνη D:

• Ρυθμίζει την απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου
• Συμβάλλει στη σωστή ανάπτυξη των οστών και των δοντιών
• Υποστηρίζει τη μυϊκή λειτουργία
• Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα
• Συμμετέχει στη ρύθμιση της κυτταρικής διαφοροποίησης

Με απλά λόγια: χωρίς επαρκή βιταμίνη D, η ανάπτυξη χάνει τον ρυθμό της. Και το σώμα πληρώνει τον λογαριασμό.

Βιταμίνη D και οστική ανάπτυξη: ο ακρογωνιαίος λίθος

Η πιο γνωστή και όχι τυχαία σχέση είναι αυτή μεταξύ βιταμίνης D και οστικής υγείας στα παιδιά. Η έλλειψή της συνδέεται άμεσα με:

• Ραχίτιδα
• Καθυστέρηση σκελετικής ωρίμανσης
• Μειωμένη οστική πυκνότητα
• Αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων

Κατά την παιδική και εφηβική ηλικία χτίζεται έως και το 90% της μέγιστης οστικής μάζας. Αν αυτό το «χτίσιμο» γίνει με φτωχά υλικά, οι συνέπειες ακολουθούν το άτομο σε όλη του τη ζωή. Η επάρκεια βιταμίνης D στην παιδική ηλικία λειτουργεί προληπτικά απέναντι στην οστεοπόρωση της ενήλικης ζωής.

Ανοσοποιητικό σύστημα και βιταμίνη D στα παιδιά

Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα έχει φωτίσει τον ρόλο της βιταμίνης D ως ανοσοτροποποιητικού παράγοντα. Τα παιδιά με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D εμφανίζουν:

• Αυξημένη συχνότητα λοιμώξεων του αναπνευστικού
• Μεγαλύτερη διάρκεια ασθενειών
• Πιθανώς αυξημένο κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων

Η βιταμίνη D και το ανοσοποιητικό των παιδιών αποτελούν πλέον βασικό πεδίο μελέτης, ειδικά μετά την πανδημία, όπου η σημασία της θωράκισης του οργανισμού πέρασε από τη θεωρία στην πράξη.

Νευροαναπτυξιακή εξέλιξη και γνωστική λειτουργία

Λιγότερο γνωστή, αλλά εξίσου κρίσιμη, είναι η σχέση της βιταμίνης D με την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Υποδοχείς βιταμίνης D έχουν εντοπιστεί σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με:

• Μάθηση
• Μνήμη
• Συμπεριφορά

Μελέτες υποδεικνύουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D στην παιδική ηλικία μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μαθησιακών δυσκολιών και διαταραχών συμπεριφοράς. Δεν μιλάμε για αιτιότητα με απόλυτους όρους, αλλά για έναν παράγοντα που σίγουρα δεν πρέπει να αγνοείται.

Πηγές βιταμίνης D: ήλιος, διατροφή και συμπληρώματα

Έκθεση στον ήλιο

Η φυσική σύνθεση μέσω του ήλιου είναι η κύρια πηγή βιταμίνης D. Ωστόσο:

• Τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους
• Η χρήση αντηλιακού μειώνει τη σύνθεση
• Το γεωγραφικό πλάτος και η εποχή παίζουν ρόλο

Διατροφικές πηγές βιταμίνης D

Λίγες τροφές περιέχουν φυσικά βιταμίνη D:

• Λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα)
• Κρόκος αυγού
• Εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά και δημητριακά

Η διατροφή των παιδιών σπάνια καλύπτει από μόνη της τις ανάγκες.

Συμπληρώματα βιταμίνης D στα παιδιά

Σε πολλές περιπτώσεις, η χορήγηση συμπληρώματος είναι αναγκαία, πάντα με ιατρική καθοδήγηση. Η εξατομίκευση είναι κλειδί· η υπερδοσολογία δεν είναι αθώα.

Πόση βιταμίνη D χρειάζονται τα παιδιά;

Οι συστάσεις διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το βάρος και τα επίπεδα στον ορό. Γενικά:

• Βρέφη: 400 IU/ημέρα
• Παιδιά και έφηβοι: 600–1000 IU/ημέρα

Η μέτρηση βιταμίνης D στο αίμα (25(OH)D) αποτελεί τον μόνο αξιόπιστο τρόπο αξιολόγησης της κατάστασης.

Συμπεράσματα: μια βιταμίνη, πολλαπλές επιδράσεις

Η βιταμίνη D και η ανάπτυξη των παιδιών δεν είναι απλώς ένα ακόμη θέμα διατροφής. Είναι ζήτημα πρόληψης, ποιότητας ζωής και μακροπρόθεσμης υγείας. Η έγκαιρη αναγνώριση της ανεπάρκειας, η σωστή ενημέρωση των γονέων και η επιστημονικά τεκμηριωμένη παρέμβαση μπορούν να αλλάξουν την πορεία της παιδικής ανάπτυξης.

Σε έναν κόσμο που τρέχει γρήγορα, η βιταμίνη D μας υπενθυμίζει κάτι απλό και ουσιαστικό: η υγεία χτίζεται αθόρυβα, από νωρίς και με συνέπεια.