Βιταμίνη D και Αγγεία: Πώς επηρεάζει την Αγγειακή Υγεία & τον Καρδιαγγειακό Κίνδυνο

Τι είναι η βιταμίνη D και γιατί αφορά τα αγγεία

Η βιταμίνη D δρα στον οργανισμό ως στεροειδής ορμόνη. Οι υποδοχείς της (VDR) εντοπίζονται στο ενδοθήλιο των αγγείων, στα λεία μυϊκά κύτταρα και στο μυοκάρδιο. Αυτό από μόνο του καταρρίπτει την παλιά αντίληψη ότι η βιταμίνη D αφορά αποκλειστικά το ασβέστιο και τα οστά.

Στο αγγειακό σύστημα, η βιταμίνη D:

• Ρυθμίζει τον αγγειακό τόνο
• Συμμετέχει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
• Μειώνει τη φλεγμονώδη απόκριση
• Επηρεάζει την αθηρωματική διαδικασία

Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και βιταμίνη D

Το ενδοθήλιο είναι το εσωτερικό στρώμα των αγγείων και παίζει κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση της αγγειακής υγείας. Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία αποτελεί πρώιμο στάδιο της αθηροσκλήρωσης.

Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν συσχετιστεί με:

• Μειωμένη παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου (NO)
• Αυξημένο οξειδωτικό στρες
• Αυξημένη αγγειακή φλεγμονή

Η βιταμίνη D και τα αγγεία συνδέονται λοιπόν μέσα από μηχανισμούς που προηγούνται της κλινικής καρδιαγγειακής νόσου. Εκεί ακριβώς βρίσκεται και η αξία της πρόληψης.

Βιταμίνη D και αρτηριακή πίεση

Η υπέρταση είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για αγγειακά επεισόδια. Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει το σύστημα ρενίνης–αγγειοτενσίνης–αλδοστερόνης, συμβάλλοντας στη ρύθμιση της πίεσης.

Μελέτες δείχνουν ότι:

• Άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης D εμφανίζουν συχνότερα υπέρταση
• Η διόρθωση της ανεπάρκειας μπορεί να οδηγήσει σε μικρή αλλά κλινικά σημαντική μείωση της πίεσης σε επιλεγμένους πληθυσμούς

Δεν πρόκειται για αντιυπερτασικό φάρμακο, αλλά για μεταβολικό ρυθμιστή που λειτουργεί υποστηρικτικά.

Αθηροσκλήρωση, φλεγμονή και βιταμίνη D

Η αθηροσκλήρωση είναι χρόνια φλεγμονώδης διαδικασία. Η βιταμίνη D διαθέτει ανοσορρυθμιστικές ιδιότητες που:

• Μειώνουν την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών
• Περιορίζουν τον πολλαπλασιασμό των λείων μυϊκών κυττάρων των αγγείων
• Επηρεάζουν τη σταθερότητα της αθηρωματικής πλάκας

Η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, χωρίς όμως να αποδεικνύεται άμεση αιτιότητα. Εδώ χρειάζεται προσοχή: συσχέτιση δεν σημαίνει πανάκεια.

Κλινικές μελέτες: τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα

Παρατηρητικές μελέτες δείχνουν σαφή συσχέτιση χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Παρεμβατικές μελέτες με συμπληρώματα παρουσιάζουν ετερογενή αποτελέσματα:

• Όφελος σε άτομα με σοβαρή ανεπάρκεια
• Περιορισμένο ή μηδενικό όφελος σε άτομα με επάρκεια

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η χορήγηση βιταμίνης D για την υγεία των αγγείων έχει νόημα όταν υπάρχει έλλειψη και εντάσσεται σε συνολική αλλαγή τρόπου ζωής.

Διατροφική παρέμβαση: ο ρόλος του διαιτολόγου

. Η αγγειακή υγεία δεν υποστηρίζεται από μία θρεπτική ουσία, αλλά από συνδυασμό:

• Ισορροπημένης διατροφής
• Επαρκούς πρόσληψης βιταμίνης D
• Ελέγχου σωματικού βάρους
• Μείωσης φλεγμονής

Διατροφικές πηγές βιταμίνης D

• Λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες, σκουμπρί)
• Κρόκος αυγού
• Εμπλουτισμένα τρόφιμα

Στην πράξη, η διατροφή για αγγειακή υγεία σπάνια επαρκεί χωρίς σωστή αξιολόγηση επιπέδων.

Συμπληρώματα βιταμίνης D: τι πρέπει να γνωρίζουμε

Η συμπληρωματική χορήγηση πρέπει να βασίζεται:

• Σε αιματολογικό έλεγχο (25(OH)D)
• Σε εξατομικευμένη δοσολογία
• Σε τακτική επανεκτίμηση

Η άκριτη χρήση συμπληρωμάτων δεν προστατεύει τα αγγεία· μπορεί να δημιουργήσει νέα προβλήματα.

Συμπέρασμα: πρόληψη με μέτρο και γνώση

Η βιταμίνη D και τα αγγεία συνδέονται μέσω μηχανισμών που αφορούν τη φλεγμονή, την ενδοθηλιακή λειτουργία και τη μεταβολική ισορροπία. Δεν πρόκειται για θαυματουργό παράγοντα, αλλά για έναν κρίκο στην αλυσίδα της αγγειακής υγείας.

Ο ρόλος του διαιτολόγου είναι να εντοπίζει την ανεπάρκεια, να παρεμβαίνει τεκμηριωμένα και να εκπαιδεύει τον ασθενή. Γιατί τα αγγεία δεν χαλάνε απότομα· φθείρονται αργά, σιωπηλά και προνοητικά.