Το λεμφοίδημα δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ή λειτουργικό πρόβλημα. Είναι ένα χρόνιο, προοδευτικό και συχνά εξουθενωτικό σύνδρομο που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως συχνά μετά από χειρουργικές επεμβάσεις, θεραπείες για καρκίνο ή λόγω συγγενών ανωμαλιών του λεμφικού συστήματος. Η διατροφή, παρότι δεν προκαλεί από μόνη της το λεμφοίδημα, μπορεί να λειτουργήσει ως παράγοντας επιδείνωσης ή υποστήριξης.

Το συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζει 10 τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται σε άτομα με λεμφοίδημα, βασισμένο σε επιστημονικές έρευνες, ανασκοπήσεις και σε  αναλύσεις ιατρικής βιβλιογραφίας καθώς και σε διατροφικών βάσεων δεδομένων.

" />

Ένας κλινικός οδηγός για την αντιφλεγμονώδη διατροφή και τη λεμφική υγεία

Το λεμφοίδημα δεν είναι απλώς ένα αισθητικό ή λειτουργικό πρόβλημα. Είναι ένα χρόνιο, προοδευτικό και συχνά εξουθενωτικό σύνδρομο που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως συχνά μετά από χειρουργικές επεμβάσεις, θεραπείες για καρκίνο ή λόγω συγγενών ανωμαλιών του λεμφικού συστήματος. Η διατροφή, παρότι δεν προκαλεί από μόνη της το λεμφοίδημα, μπορεί να λειτουργήσει ως παράγοντας επιδείνωσης ή υποστήριξης.

Το συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζει 10 τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται σε άτομα με λεμφοίδημα, βασισμένο σε επιστημονικές έρευνες, ανασκοπήσεις και σε  αναλύσεις ιατρικής βιβλιογραφίας καθώς και σε διατροφικών βάσεων δεδομένων.

1. Επεξεργασμένα αλλαντικά (π.χ. ζαμπόν, σαλάμι, λουκάνικα)

Περιέχουν υψηλά επίπεδα νατρίου, που προκαλούν κατακράτηση υγρών, επιβαρύνοντας άμεσα το λεμφικό σύστημα. Το νάτριο αυξάνει την ενδοαγγειακή πίεση, δυσχεραίνοντας την επαναρρόφηση της λέμφου.

 Σύμφωνα με μία  μετα-ανάλυση του 2022 βρέθηκε  θετική συσχέτιση μεταξύ υψηλής πρόσληψης νατρίου και επιδείνωσης συμπτωμάτων λεμφοιδήματος.

2. Τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (λευκό ψωμί, λευκά ζυμαρικά, γλυκά)

Οι ταχείες αυξομειώσεις γλυκόζης προκαλούν φλεγμονώδη απόκριση, αύξηση της ινσουλίνης και παραγωγή κυτοκινών, που μπορούν να συμβάλουν σε λεμφική συμφόρηση.

3. Αναψυκτικά και ποτά με ζάχαρη

Πέρα από την ενεργειακή τους αξία χωρίς θρεπτικό περιεχόμενο, αυξάνουν τη συστηματική φλεγμονή και τη συσσώρευση ενδοκυτταρικών υγρών, επιδεινώνοντας την κατάσταση του λεμφικού οιδήματος.

Σύμφωνα με μελέτες διατροφής και φλεγμονής, η προστιθέμενη ζάχαρη επηρεάζει αρνητικά την ενδοθηλιακή λειτουργία και τη λεμφική αποστράγγιση.

4. Γαλακτοκομικά πλήρους λίπους

Το κορεσμένο λίπος των γαλακτοκομικών μπορεί να αυξήσει την παραγωγή φλεγμονωδών μορίων (π.χ. TNF-α, IL-6). Ειδικά σε άτομα με επιβαρυμένο ανοσοποιητικό σύστημα ή ιστορικό καρκίνου, τα πλήρη γαλακτοκομικά δεν ενδείκνυνται.

Πρακτική συμβουλή: Προτιμήστε φυτικά ροφήματα εμπλουτισμένα με ασβέστιο και βιταμίνη D (χωρίς πρόσθετα σάκχαρα).

5. Τηγανητά και fast food

Οι τροφές αυτές είναι συχνά πλούσιες σε trans λιπαρά και ακρυλαμίδιο, ουσίες που προκαλούν φλεγμονή και επιβραδύνουν τη λέμφικη παροχέτευση. Επιπλέον, η υπερβολική θερμιδική πρόσληψη συνδέεται με παχυσαρκία, η οποία είναι βασικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση ή επιδείνωση λεμφοιδήματος.

6. Αλκοόλ

Το αλκοόλ προκαλεί αγγειοδιαστολή και κατακράτηση υγρών, αυξάνοντας την ήδη δυσχερή λεμφική αποστράγγιση. Επιπλέον, επιβαρύνει το ήπαρ, όργανο-κλειδί για την αποτοξίνωση του λεμφικού συστήματος.

 Επιπλέον Συμβουλή : Η κατανάλωση >1 ποτού ημερησίως έχει συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα CRP (δείκτη φλεγμονής) .

7. Τροφές με συντηρητικά και πρόσθετα (MSG, νιτρώδη, τεχνητά χρώματα)

Τα πρόσθετα ενισχυτικά γεύσης και χρωστικές μπορεί να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να προκαλέσουν αλλεργιοειδή αντίδραση, οδηγώντας σε φλεγμονώδη ερεθισμό των λεμφικών αγγείων.

8. Σόγια και παράγωγα (σε μεγάλες ποσότητες)

Η σόγια έχει φυτοοιστρογόνα, που αν και προστατευτικά σε μικρές ποσότητες, μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις ειδικά σε ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους να επηρεάσουν τη λεμφική ισορροπία, ιδίως σε γυναίκες μετά από μαστεκτομή.

9. Αλάτι σε υπερβολή ακόμη και «υγιεινό» (θαλασσινό, Ιμαλαΐων)

Όλες οι μορφές αλατιού περιέχουν νάτριο. Η κατανάλωση πάνω από 1500-2000mg/ημέρα μπορεί να είναι επιβαρυντική για ασθενείς με λεμφοίδημα, προκαλώντας πρήξιμο, κόπωση και βαρύτητα στα άκρα.

10. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά (μαργαρίνες, φυτικά έλαια καλαμποκιού και σόγιας)

Η υπεροχή των ωμέγα-6 έναντι των ωμέγα-3 αυξάνει τη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού. Η ισορροπία των λιπαρών είναι το «κρυφό κλειδί» στη διατροφική διαχείριση του λεμφοιδήματος.

Ο λόγος ωμέγα-6/ωμέγα-3 σε δίαιτες δυτικού τύπου είναι 15:1 ενώ ο ιδανικός είναι 2:1.

Συμπερασματικά

Το λεμφοίδημα απαιτεί πολύπλευρη αντιμετώπιση, και η διατροφή είναι ένας από τους βασικούς άξονες. Η αποφυγή των παραπάνω τροφών μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής, να μειώσει τη φλεγμονή και να βοηθήσει το λεμφικό σύστημα να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.

Ως κλινικοί διαιτολόγοι, οφείλουμε να μεταφράζουμε την επιστήμη σε καθημερινές, εφαρμόσιμες πρακτικές. Η καθοδήγηση του ασθενούς προς μια αντιφλεγμονώδη, χαμηλού νατρίου διατροφή, με φυσικές, μη επεξεργασμένες τροφές, είναι όχι απλώς ωφέλιμη, αλλά θεμελιώδης στη διαχείριση του λεμφοιδήματος.

 

Πίσω →