Τι είναι η αναιμία;
Η αναιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία το αίμα δεν μπορεί να μεταφέρει επαρκές οξυγόνο στους ιστούς, κυρίως λόγω μειωμένης αιμοσφαιρίνης ή σιδήρου.
Πώς επηρεάζει την αθλητική απόδοση;
Η αναιμία στον αθλητισμό δεν είναι σπάνια και μπορεί να οδηγήσει σε:
- Μειωμένη VO₂ max
- Αίσθημα κόπωσης ή "burn out" χωρίς λόγο
- Αργή αποκατάσταση
- Αύξηση καρδιακών παλμών στην ίδια ένταση
- Μειωμένη συγκέντρωση και γνωστική οξύτητα
Ποιοι αθλητές κινδυνεύουν περισσότερο;
Κατηγορία |
Αιτία |
---|---|
Γυναίκες |
Έμμηνος ρύση, αυξημένες ανάγκες |
Αντοχής (π.χ. δρομείς) |
Μικροτραυματισμοί στα ερυθρά αιμοσφαίρια (foot-strike hemolysis) |
Χορτοφάγοι/vegan |
Περιορισμένη πρόσληψη αιμικού σιδήρου |
Νέοι αθλητές |
Αυξημένες ανάγκες ανάπτυξης |
Ποια είναι τα διατροφικά “κλειδιά”;
- Αιμικός σίδηρος: Κόκκινο κρέας, συκώτι, ψάρι
- Μη αιμικός σίδηρος: Όσπρια, πράσινα φυλλώδη, εμπλουτισμένα δημητριακά
- Βιταμίνη C: Αυξάνει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου (π.χ. φακές + λεμόνι)
- Ανταγωνιστές απορρόφησης: Καφές, τσάι, ασβέστιο
- Χρονισμός γευμάτων: Απόσταση από αθλητική δραστηριότητα και συμπληρώματα
Πότε πρέπει να γίνει έλεγχος;
Σύσταση:
1–2 φορές το χρόνο για αιματολογικό έλεγχο, ειδικά:
- Αν έχεις αίσθημα εξάντλησης
- Αν μειώνεται η απόδοσή σου χωρίς προφανή λόγο
- Αν ακολουθείς περιοριστική διατροφή
Πώς αντιμετωπίζεται;
- Διατροφή – η πρώτη και βασικότερη στρατηγική
- Συμπληρώματα σιδήρου (μόνο με παρακολούθηση)
- Διόρθωση άλλων ελλείψεων (B12, φολικό οξύ)
- Αξιολόγηση με διαιτολόγο – γιατί τα επίπεδα αίματος λένε μόνο τη μισή αλήθεια
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορώ να έχω σιδηροπενία χωρίς να έχω αναιμία;
Ναι. Η σιδηροπενία χωρίς αναιμία είναι συχνή σε αθλητές και επηρεάζει την απόδοση πριν πέσει η αιμοσφαιρίνη.
Πρέπει να πάρω σίδηρο προληπτικά;
Όχι χωρίς έλεγχο. Η υπερφόρτωση σιδήρου μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό stress.
Τι σημαίνει functional iron deficiency;
Είναι η κατάσταση όπου υπάρχει σίδηρος στο σώμα, αλλά δεν μεταφέρεται σωστά στους ιστούς λόγω φλεγμονής ή stress.
Γιατί είναι κρίσιμος ο ρόλος του Κλινικού Διαιτολόγου;
Η διαχείριση της αναιμίας σε αθλητές δεν είναι copy-paste. Απαιτεί:
- Ανάλυση αναγκών με βάση τον τύπο άσκησης
- Εντοπισμό των διατροφικών "κενών"
- Εξατομίκευση πρόσληψης και συμπληρωμάτων
- Εκπαίδευση για απορρόφηση σιδήρου και αποφυγή αλληλεπιδράσεων